Чуное ки пештар ёдовар шудем фаъолияти ҳиссӣ- амалии одамон бо соҳаи фаъолияти назариявӣ (соҳаи умумии дуюм) зич иртибот дорад ва ин соҳа ба ҷомеа донишҳоро роҷеъ ба он ки олам чи гуна ташаккул ёфтаас
Инсон ҳамчун мавҷуди зинда манфиату талабот дорад. Талаботҳои он ҳам табиӣ ва ҳам иҷтимоиву маданӣ ва фарҳангиянд.
Маънои ҳаётро ба тарзҳои гуногун мефаҳмонанд.
Дар раванди инкишофи донишҳои инсонӣ ҳампайвандию ҳамтаъсирии маърифати ҳиссӣ ва зеҳнӣ нақши бузург дорад.
Абӯрайҳон Муҳаммад бини Аҳмади Берунӣ (973-1048) дар хориҷи Синд, ки рустое аз тобеоти Хоразм аст, таваллуд ёфтааст.
Мафҳуми «чиз» дар фарҳанги инсонӣ хеле барвақт, дар замоне, ки инсон худаш ва шуурашро аз воқеияти атроф ба ҷудою фарқ кардан оғоз намуд, пайдо шудааст.
Баъди инқирози сохти сотсиалистӣ дар кишвари мо низоми мафкуравии арзишҳои ба миллионҳо одамон муқаррарӣ низ рӯ ба дигаргуншавӣ овард.
Абӯбакр Муҳаммад Муҳиддин Ибни Арабӣ (1165-1240) аз намоёнтарин орифони ҷаҳони ислом мебошад.